Το Σάββατο 13 Απριλίου 2024 στο γήπεδο «Λεωνίδας Ζαχαράκης» στο Δοκίμι, διεξάγεται ο 51ος τελικός κυπέλλου της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αιτωλοακαρνανίας (ΕΠΣ Αιτωλοακαρνανίας) μεταξύ Παναγρινιακού και Ένωσης Αγίου Δημητρίου.
Ο θεσμός αυτός άρχισε την ποδοσφαιρική περίοδο 1971-1972 και τον πρώτο τίτλο κατέκτησε η Αθλητική Ένωση Μεσολογγίου (ΑΕΜ). Το 1975-76 η διοργάνωση δεν ολοκληρώθηκε, όπως και την περίοδο 2019-2020 λόγω κορωνοϊού (covid-19), αλλά την περίοδο αυτή μετά από εντολή της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ) έγινε κλήρωση στα εναπομείναντα στο θεσμό σωματεία για την ανάδειξη κυπελλούχου και τον τίτλο κατέκτησε η Αθλητική Ένωση Μεσολογγίου. Επίσης την περίοδο 2020-2021 λόγω κορωνοϊού (covid-19) δεν έγινε η διοργάνωση.
Πολυνίκες του θεσμού είναι τα σωματεία Ναυπακτιακός Αστέρας και Αθλητική Ένωση Μεσολογγίου με οκτώ κατακτήσεις, ενώ στη σχετική λίστα φιγουράρουν σωματεία που δυστυχώς σήμερα δεν δραστηριοποιούνται: ΑΟ Αγρινίου (4), Ακαρνανικός Φυτειών (3), Αχελώος Αγγελοκάστρου (1), ΑΕ Αράκυνθος (1), ΠΑΕ Κένταυρος (1), Θέρμιος Απόλλων (1), Φλόγα Παλαιομάνινας (1), ΓΟ Μεσολόγγι (1).
Υπάρχουν δύο περιπτώσεις σωματείων (ΑΟ Χάλκειας και Νέος Αμφίλοχος), που κατέκτησαν το κύπελλο δύο φορές, αρχικά με προηγούμενη ονομασία τους και έπειτα με την σημερινή.
Την τρέχουσα σεζόν, 2023/24, είναι η 2η φορά στην ιστορία του θεσμού που στον τελικό συναντιούνται ομάδες από την ίδια πόλη μετά το 2010, όταν Αθλητική Ένωση Μεσολογγίου και ΓΟ Μεσολόγγι πάλεψαν για τον τίτλο. Παράλληλα, είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που στον τελικό θα υπάρξει «Αγρινιώτικος εμφύλιος».
Οι φετινοί φιναλίστ έχουν από μία κατάκτηση του τροπαίου. Συγκεκριμένα, ο Παναγρινιακός είναι περσινός Κυπελλούχος, όταν στον τελικό της αγωνιστικής περιόδου 2022/23 επικράτησε με σκορ 2-0 του Άρη Αιτωλικού. Αντιθέτως, η Ένωση Αγίου Δημητρίου είχε κατακτήσει το Κύπελλο ΕΠΣ Αιτωλοακαρνανίας την αγωνιστική περίοδο 1995-1996, όταν είχε επικρατήσει με σκορ 3-2 στη διαδικασία των πέναλτι του Προμηθέα Γαβρολίμνης, σε ένα παιχνίδι που είχε λήξει με σκορ 0-0 πριν καταλήξει στην ψυχοφθόρα διαδικασία.
Σημειώνεται ότι εκείνος ο τελικός Κυπέλλου στον οποία επικράτησε η Ένωση Αγίου Δημητρίου, είναι η μοναδική φορά στην ιστορία της διοργάνωσης που τα δύο διαγωνιζόμενα σωματεία αγωνίζονταν εκείνη τη σεζόν στην Β’ Κατηγορία της ΕΠΣ Αιτωλοακαρνανίας.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι δύο χρόνια αργότερα, ο Προμηθέας Γαβρολίμνης που συνέχισε να αγωνίζεται στη Β’ Κατηγορία της ΕΠΣ Αιτωλοακαρνανίας, έφτασε ξανά στον τελικό της διοργάνωσης και μάλιστα κατέκτησε το τρόπαιο, κερδίζοντας τον Άρη Αιτωλικού.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι ο φετινός νικητής του Κυπέλλου ΕΠΣ Αιτωλοακαρνανίας κερδίζει, εκτός από το τρόπαιο, την συμμετοχή του στην επόμενη διοργάνωση του Κυπέλλου Ελλάδας.
Αναλυτικά όλοι οι τελικοί:
1971-1972: ΑΕ Μεσολογγίου – Άρης Αιτωλικού 2-0
1972-1973: Παναιτωλικός – Άρης Αιτωλικού 0-0 (4-2 πεν.)
1973-1974: Άρης Αιτωλικού – Ακαρνανικός Φυτειών 1-1 (5-3 πεν.)
1974-1975: ΑΟ Αγρινίου – ΑΕ Μεσολογγίου 3-2
1975-1976: Δεν ολοκληρώθηκε
1976-1977: Άρης Αιτωλικού – ΑΟ Κατοχής 1-0
1977-1978: ΑΟ Αγρινίου – Τρίκαρδος Κατοχής 2-1
1978-1979: ΑΕ Μεσολογγίου – Ακαρνανικός Φυτειών 5-3
1979-1980: Αμφίλοχος – ΑΕ Μεσολογγίου 2-2 α.α.
1980-1981: Ναυπακτιακός Αστέρας – Απόλλων Δοκιμίου 1-0
1981-1982: ΑΟ Αγρινίου – ΠΑΟ Καλυβίων 4-1
1982-1983: ΑΟ Αγρινίου – Ναυπακτιακός Αστέρας 2-0
1983-1984: Αστέρας Αγρινίου – ΑΟ Παπαδατών 1-0
1984-1985: Όμηρος Νεοχωρίου – ΑΕ Μεσολογγίου 4-3
1985-1986: Όμηρος Νεοχωρίου – ΑΕ Μεσολογγίου 2-1
1986-1987: Ένωση ΑΟΚ Τρίκαρδος – Αστέρας Αγρινίου 1-0
1987-1988: ΑΕ Μεσολογγίου – Ακαρνανικός Φυτειών 5-3
1988-1989: Παναιτωλικός – ΑΟ Παπαδατών 3-0
1989-1990: Αχελώος Αγγελοκάστρου – ΠΑΟ Δόξα Καινουρίου 2-1
1990-1991: Ερασιτέχνες Παναιτωλικού – Ναυπακτιακός Αστέρας 0-1
1991-1992: Αράκυνθος Ματαράγκας – Ένωση ΑΟΚ Τρίκαρδος 3-0
1992-1993: Ναυπακτιακός Αστέρας – Ολυμπιακός Παναιτωλίου 1-0
1993-1994: ΑΕ Αγίου Κωνσταντίνου – Ναυπακτιακός Αστέρας 1-0
1994-1995: Ναυπακτιακός Αστέρας – Άρης Αιτωλικού 1-1 (4-2 πεν.)
1995-1996: Προμηθέας Γαβρολίμνης – ΑΕ Αγίου Δημητρίου 0-0 (2-3 πεν.)
1996-1997: Ακαρνανικός Φυτειών – ΑΕ Μεσολογγίου 1-8
1997-1998: Άρης Αιτωλικού – Προμηθέας Γαβρολίμνης 1-1 (3-4 πεν.)
1998-1999: Κένταυρος Αγρινίου – Ακαρνανικός Φυτειών 0-1
1999-2000: Κένταυρος Αγρινίου – ΑΕ Μεσολογγίου 0-0 (3-1 παρ.)
2000-2001: ΑΟ Ελαιοφύτου – Θέρμιος Απόλλων 0-1
2001-2002: ΑΕ Ελαιοφύτου – Αλυζιακός Μύτικα 2-0
2002-2003: Αμβρακικός Λουτρού – Παναιτωλικός 0-1
2003-2004: Ακαρνανικός Φυτειών – Απόλλων Δοκιμίου 1-0
2004-2005: ΑΕ Μεσολογγίου – Ναυπακτιακός Αστέρας 0-1
2005-2006: Ακαρνανικός Φυτειών – Άρης Αιτωλικού 1-0
2006-2007: ΑΕ Ελαιοφύτου – Ηρακλής Αστακού 6-3
2007-2008: Ατρόμητος Αντιρρίου – ΑΕ Μεσολογγίου 1-4
2008-2009: Ναυπακτιακός Αστέρας – ΑΕ Αρακυνθιακός 3-1
2009-2010: ΓΟ Μεσολόγγι – ΑΕ Μεσολογγίου 1-0
2010-2011: Παναιτωλικός (Νέοι) – ΑΕ Μεσολογγίου 1-0
2011-2012: ΑΕ Μεσολογγίου – Ατρόμητος Αντιρρίου 2-1
2012-2013: Αμβρακικός Λουτρού – ΑΕ Μεσολογγίου 2-1
2013-2014: Ναυπακτιακός Αστέρας – Παναιτωλικός Κ20 0-0 (2-2 παρ., 4-3 πεν.)
2014-2015: Φλόγα Παλαιομάνινας – Ατρόμητος Αντιρρίου 1-0
2015-2016: ΑΟ Χάλκειας – Παναιτωλικός Κ20 2-1
2016-2017: ΑΕ Μεσολογγίου – Φλόγα Παλαιομάνινας 2-0
2017-2018: Νέος Αμφίλοχος – ΑΕ Μεσολογγίου 1-0
2018-2019: Όμηρος Νεοχωρίου – ΑΕ Μεσολογγίου 2-1
2019-2020: Διακόπηκε λόγω κορωνοϊού (covid-19)
2020-2021: Δεν διεξήχθη λόγω κορωνοϊού (covid-19)
2021-2022: Παναγρινιακός – Ναυπακτιακός Αστέρας 1-1 (4-5 πεν.)
2022-2023: Παναγρινιακός – Άρης Αιτωλικού 2-0
2023-2024: Παναγρινιακός – ΑΕ Αγίου Δημητρίου (13/04/2024)